Een paar maanden terug werd ik door Pauline Wijnen -onvermoeibaar artistiek leidster van Het Weeshuis van de Kunst– (en ja, Halbe Zijlstra en co hebben écht hun best gedaan om de kunst in een weeshuis te stoppen, liefst zo’n Oliver Twist-achtig weeshuis met één keer eten per dag en de zweep voor wie zijn mond opendoet) gevraagd om in het kader van het HiStories festival in De Bilt een korte voorstelling te maken op het Verloren Kerkhof.
Het Verloren Kerkhof is de plek waar vanaf het eind van de 19e eeuw tot aan de Tweede wereldoorlog de mensen werden begraven die niet terecht konden (of mochten) op één van de reguliere, Christelijke kerkhoven in de gemeente. Alcoholisten, zelfmoordenaars, uitschot, maar ook Joodse onderduikers die gedurende de oorlog een natuurlijke dood stierven en die niet op de officiële begraafplaatsen ter aarde konden worden besteld; zij kwamen terecht op het Verloren Kerkhof.
Het Verloren Kerkhof was een plek in het Leijense Bos. Een open plek tussen de bomen, zonder officiële aanduiding, zonder grafstenen, zonder uitvaartcentrum. De lichamen van de overledenen werden door de veldwachter op een boerenkar naar het terrein getransporteerd, om daar zonder omhaal of ritueel in het graf te worden gelegd. Een boompje op het graf markeerde hun laatste rustplaats. In de gemeentearchieven is nauwelijks informatie te vinden over zij die hier werden begraven. Een paar bijnamen -Betje Bitter, Dirk de Korstkop-, dat is het wel. Aantallen, data, achtergrond, reden van overlijden: het blijft gissen.
Samen met tangoschool Tango La Zapada maak ik met spelers van Theater in ’t Groen een kleine voorstelling op deze plek. Het is raar om te spelen op een plek waar je letterlijk over de lichamen van de overledenen loopt; het dwingt tot ingetogenheid en contemplatie. We baseren de voorstelling enerzijds op bestaande teksten rondom verlies en verlangen, en anderzijds op de tango, een levende, gepassioneerde dans over bloed en vuur. Dit contrast wordt het thema van de voorstelling.
En ook gaat het over de mensen die nu -of in ons recente verleden- nog vergeten sterven. De vluchtelingen die naamloos en anoniem verdrinken in de Middellandse zee. De eenzamen, wiens lichaam pas na drie maanden -en klachten over stankoverlast- wordt gevonden. De soldaten uit de wereldoorlogen die zijn verdwenen, en wiens botten soms pas na jaren weer tevoorschijn komen. Een laatste, allerlaatste dans.
De voorstellingen van ‘Last tango’ zijn te zien op 18 en 19 april. Kijk op Het Weeshuis van de Kunst voor de laatste info.